رزولوشن (Resolution) یا وضوح تصویر مانیتور چیست؟

یافتن مدل مناسب مانیتور می‌تواند مقداری گیج‌کننده به نظر برسد، به‌ویژه اگر با مشخصات فنی نمایشگرها آشنا نباشید. اگر تا به حال برای خرید یک نمایشگر، لپ‌تاپ، تلویزیون، تلفن همراه یا تبلت جست‌وجو کرده باشید، احتمالا با ویژگی‌های مختلفی برای صفحه‌نمایش روبه‌رو شده‌اید. وضوح تصویر یا رزولوشن نمایشگر (Resolution) یکی از مهم‌ترین اصطلاحات برای خرید انواع صفحه‌نمایش می‌باشد.

وضوح تصویر یکی از عوامل کلیدی در انتخاب نمایشگر و تعیین قیمت مانیتور استوک یا مدل نو (آکبند) می‌باشد. فرقی نمی‌کند که از مانیتور برای بازی، طراحی حرفه‌ای، یا تماشای محتوای باکیفیت بالا استفاده کنید؛ وضوح تصویر تأثیر چشمگیری بر تجربه بصری شما دارد. درک اینکه معنی وضوح تصویر یا رزولوشن چیست، چرا مهم است، چگونه کار می‌کند و چه نقشی در کارهای شما دارد، می‌تواند کمک کند تصمیمی آگاهانه بگیرید و بهترین مانیتور را برای خود انتخاب کنید.

در این مطلب با دانش رایانه همراه باشید تا با همه نکاتی که باید درباره وضوح تصویر یا رزولوشن (Resolution) بدانید آشنا شوید.

فهرست

• وضوح تصویر مانیتور چیست؟
  • پیکسل چیست؟
  • DPI / PPI چیست؟
  • PPI و اندازه صفحه‌نمایش
    • آیا هرچه تراکم پیکسلی بیشتر باشد بهتر است؟
• برخی از رایج‌ترین وضوح‌ تصویر یا رزولوشن نمایشگرها
  • رزولوشن 720p
  • وضوح تصویر 1080p
  • رزولوشن 1440p
  • وضوح 4K
  • رزولوشن تصویر 5K
  • وضوح 8K
• مقایسه وضوح‌های مختلف مانیتور
  • 720p در برابر 1080p
  • 1080p در برابر 1440p
  • 1440p در برابر 4K
  • 4K در برابر 8K
• وضوح محتوا در برابر وضوح مانیتور: آنچه باید بدانید
• جمع‌بندی

وضوح تصویر مانیتور چیست؟

علاوه بر نوع پنل، اندازه صفحه‌نمایش، نرخ تازه سازی و سایر مشخصات، وضوح تصویر یا رزولوشن معمولا یکی از اولین ویژگی‌هایی است که هنگام خرید مانیتور جدید مورد توجه قرار می‌گیرد. وضوح تصویر یا رزولوشن نمایشگر در واقع ابعاد بصری هر نمایشگر را توصیف می‌کند. منظور از وضوح تصویر (Resolution)، تعداد پیکسل‌ها در عرض و ارتفاع صفحه نمایش می‌باشد.

وضوح تصویر مانیتور به تعداد پیکسل‌هایی اشاره دارد که روی صفحه‌نمایش قرار گرفته و تصویری که می‌بینید را تشکیل می‌دهند. معمولاً این وضوح با دو عدد نمایش داده می‌شود: عدد اول (از سمت چپ) تعداد پیکسل‌های افقی و عدد دوم تعداد پیکسل‌های عمودی را نشان می‌دهد.

برای مثال، یک مانیتور با وضوح استاندارد Full HD 1080p دارای رزولوشن 1080×1920 است. این یعنی صفحه‌نمایش 1920 پیکسل در عرض و 1080 پیکسل در ارتفاع دارد؛ در مجموع چیزی حدود 2,073,600 پیکسل تصویر را تشکیل می‌دهند.

هرچه وضوح تصویر نمایشگر بیشتر باشد، جزئیات نمایش داده‌شده نیز دقیق‌تر خواهد بود، زیرا مانیتور با وضوح بالاتر از تعداد بیشتری پیکسل ساخته شده در نتیجه تصویر نمایش داده شده شفاف‌تر است. البته کیفیت تصویر نهایی به وضوح محتوایی که تماشا می‌کنید نیز بستگی دارد. همچنین، مانیتورهای با وضوح بالاتر می‌توانند محتوای بیشتری را روی صفحه نسبت به مانیتورهایی با وضوح پایین‌تر نمایش دهند.

نکته مهم این است که وضوح تصویر با اندازه فیزیکی مانیتور تفاوت دارد. اندازه صفحه‌نمایش مربوط به ابعاد فیزیکی نمایشگر است، در حالی‌که وضوح به تراکم پیکسلی یا میزان وضوح تصویر اشاره می‌کند.

پیکسل چیست؟

پیکسل‌ها یا عناصر تصویر، کوچک‌ترین نقاط فیزیکی روی یک نمایشگر هستند و اجزای سازنده هر تصویر محسوب می‌شوند. در واقع، پیکسل‌ها بلوک‌های اصلی هر تصویری هستند که روی صفحه می‌بینید. وضوح تصویر (Resolution) و پیکسل‌ها ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند؛ هرچه وضوح بیشتر باشد، تعداد پیکسل‌های مانیتور هم بیشتر خواهد بود.

برای درک بهتر، می‌توان پیکسل‌ها را مانند قطعات یک پازل در نظر گرفت؛ هر قطعه بخشی کوچک از تصویر بزرگ‌تر را می‌سازد. بنابراین، هرچه تعداد پیکسل‌ها بیشتر باشد، تصاویر نیز دقیق‌تر و جزئیات بیشتری خواهند داشت.

• بیشتر بخوانید: مانیتور با پنل IPS یا TN: کدام یک مناسب شماست؟

DPI / PPI چیست؟

DPI (تراکم در هر اینچ) معمولا در اسکن یا چاپ برای نشان‌دادن تعداد نقطه‌ها در یک خط یک‌اینچی به‌کار می‌رود. اما در مانیتورها و نمایشگرها، به جای DPI از اصطلاح PPI (پیکسل در هر اینچ) استفاده می‌شود. البته این دو اصطلاح گاهی به جای هم به کار می‌روند.

PPI یا DPI در واقع تراکم پیکسلی یک صفحه‌نمایش را توصیف می‌کند. هرچه تراکم پیکسلی بالاتر باشد، پیکسل‌های بیشتری در هر اینچ مربع از صفحه قرار می‌گیرند و تصویر واضح‌تر و باکیفیت‌تری به نمایش درمی‌آید. البته تراکم پیکسلی علاوه بر وضوح، به اندازه صفحه‌نمایش هم بستگی دارد.

PPI و اندازه صفحه‌نمایش

تراکم پیکسلی همان عاملی است که وضوح تصویر مانیتور و اندازه صفحه‌نمایش را به هم مرتبط می‌کند. هرچه PPI بیشتر باشد، تصویر شفاف‌تر و جزئیات دقیق‌تر خواهد بود؛ این موضوع به‌ویژه در نمایشگرهای کوچک‌تر بیشتر به چشم می‌آید.

اهمیت تراکم پیکسلی در این است که حتی اگر دو مانیتور وضوح یکسانی داشته باشند، مانیتور بزرگ‌تر به دلیل پخش شدن همان تعداد پیکسل روی سطح بیشتر، تراکم پیکسلی پایین‌تری خواهد داشت و در نتیجه بخشی از جزئیات تصویر از دست می‌رود. بنابراین، اگر به مانیتور با صفحه بزرگ علاقه دارید، لازم است مدلی با وضوح نسبتا بالا انتخاب کنید تا کیفیت تصویر مطلوب حفظ شود.

فرض کنید دو مانیتور 32 اینچ و 25 اینچ با وضوح Full HD 1080p (1920×1080) کنار هم دارید. چون هر دو تعداد پیکسل یکسانی دارند، اما پیکسل‌ها روی مانیتور بزرگ‌تر (32 اینچ) در سطح بیشتری پخش می‌شوند، تراکم پیکسلی کمتر خواهد شد. بنابراین، مانیتور کوچک‌تر (25 اینچ) پیکسل‌های فشرده‌تری دارد و در نتیجه خطوط صاف‌تر و تصاویری با دقت بالاتری ارائه می‌دهد.

برای مثال، مانیتور 25 اینچی حدود 88ppi تراکم پیکسلی دارد، در حالی که مانیتور 32 اینچی حدود 69ppi است. در این حالت، تصویر روی مانیتور کوچک‌تر واضح‌تر به نظر می‌رسد. جالب است بدانید امروزه گوشی‌های هوشمند معمولا تراکم پیکسلی بین 300 تا بیش از 500ppi دارند.

آیا هرچه تراکم پیکسلی بیشتر باشد بهتر است؟

پاسخ هم بله و هم خیر است. در کل، تراکم پیکسلی بالاتر باعث کیفیت بهتر تصویر می‌شود، اما پس از یک حد مشخص، افزایش تراکم دیگر تفاوت محسوسی برای چشم انسان ایجاد نمی‌کند. به این پدیده «بازده نزولی» گفته می‌شود.

درواقع، جایی وجود دارد که چشم انسان قادر به تشخیص تفاوت بین تراکم‌های بالاتر نیست. برخی معتقدند نقطه بهینه حدود 400ppi است، در حالی‌که دیگران می‌گویند چشم انسان می‌تواند تا حدود 1000ppi تفاوت را احساس کند. از آنجایی که این موضوع به حس و ترجیح فردی هم بستگی دارد، بهترین کار این است که پیش از خرید، مانیتور را شخصا امتحان کنید.

برخی از رایج‌ترین وضوح‌ تصویر یا رزولوشن نمایشگرها

امروزه، رایج‌ترین وضوح‌های مانیتور از HD و Full HD (1080p) گرفته تا وضوح فوق‌العاده بالای 8K را شامل می‌شوند. در ادامه، رایج‌ترین وضوح‌های مانیتور موجود در ایران را از کمترین تا بالاترین بررسی می‌کنیم:

رزولوشن 720p

• نام‌های دیگر: HD ،HD Ready ،Standard HD
• درباره 720p: وضوح 720×1280 یا همان 720p، پایین‌ترین سطح از وضوح‌های HD است. این رزولوشن به صورت Progressive نمایش داده می‌شود و همچنان توسط بیشتر شبکه‌های تلویزیونی HDTV استفاده می‌شود.

وضوح تصویر 1080p

• نام‌های دیگر: Full HD ،FHD
• کاربرد: گزینه‌ای اقتصادی برای استفاده روزمره
• درباره 1080p: وضوح 1080×1920 که به صورت Non-interlaced نمایش داده می‌شود، اولین رزولوشنی بود که از تمام قابلیت‌های HD به طور کامل بهره برد. امروزه استاندارد اصلی برای تلویزیون‌ها، سرویس‌های استریم اینترنتی، بازی‌های ویدئویی و حتی گوشی‌های هوشمند محسوب می‌شود.

رزولوشن 1440p

• نام‌های دیگر: 2K ،WQHD ،QHD
• کاربرد: گزینه‌ای متعادل میان کیفیت و قیمت
• درباره 1440p: این وضوح با ابعاد 1440×2560 پیکسل شناخته می‌شود و به آن Quad HD نیز می‌گویند، زیرا چهار برابر قوی‌تر از HD پایه است. هرچند 1440p به اندازه 1080p فراگیر نشده، اما در دنیای کامپیوتر و گوشی‌های هوشمند بسیار محبوب است.
• چندین مدل نمایشگر 2K: مانیتورهای Dell U2518D و HP E27q G4

وضوح 4K

• نام‌های دیگر: UHD ،Ultra HD ،4K UHD
• کاربرد: ایده‌آل برای بازی و تماشای ویدئوهای باکیفیت بالا
• درباره 4K: رزولوشن 2160×3840 که به دلیل نزدیک بودن تعداد پیکسل‌های افقی به 4000، «4K» نام گرفته، چهار برابر پیکسل بیشتری نسبت به 1080p دارد. از سال 2014 تاکنون سهم بازار 4K به‌طور پیوسته رشد کرده است. امروزه بیشتر در استریم ویدئو، پروژکتورها و تلویزیون‌های تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• چندین مدل نمایشگر 4K: مانیتورهای Dell U2718Q و Dell P2415Q

• بیشتر بخوانید: HDCP چیست و چرا برای کیفیت 4K اهمیت دارد؟

رزولوشن تصویر 5K

• نام‌های دیگر: 5K UHD
• کاربرد: مناسب برای کارهای حرفه‌ای و جزئیات فوق‌العاده دقیق
• درباره 5K: رزولوشن 5K یا 2880×5120 تقریباً 80٪ پیکسل بیشتر نسبت به 4K ارائه می‌دهد. نتیجه آن، تصویری شفاف‌تر، جزئیات ظریف‌تر و فضای کاری گسترده‌تر است. این وضوح انتخابی عالی برای تدوین ویدئو، طراحی گرافیک و عکاسی حرفه‌ای است، زیرا دقت بالاتری را برای وظایف حساس فراهم می‌کند.
• چندین مدل نمایشگر 5K: مانیتورهای BenQ PD2730S و Dell U4025QW

وضوح 8K

• نام‌های دیگر: 8K UHD
• کاربرد: ویرایش ویدیو، طراحی گرافیک، عکاسی و مدل‌سازی CAD به‌صورت تخصصی
• درباره 8K: رزولوشن 4320×7680 بالاترین وضوح موجود است. این فناوری هنوز جدید است و تلویزیون‌ها، مانیتورها و دوربین‌های پخش با کیفیت 8K به تازگی در دسترس قرار گرفته‌اند.
• چندین مدل نمایشگر 8K: مانیتورهای Dell UP3218K و ASUS ProArt PA32KCX

مقایسه وضوح‌های مختلف مانیتور

720p در برابر 1080p

از نظر تعداد پیکسل، وضوح 1080p بیش از دو برابر 720p پیکسل دارد، بنابراین وضوح و شفافیت بسیار بیشتری ارائه می‌دهد. هرچند هر دو در دسته استاندارد HD قرار می‌گیرند، اما 1080p مدت‌هاست که استاندارد اصلی صنعت مانیتور محسوب می‌شود.

مقایسه تراکم پیکسلی برای مانیتور 27 اینچی:

• مانیتور 27 اینچی با وضوح 720p – حدود 54ppi
• مانیتور 27 اینچی با وضوح 1080p – حدود 81ppi

1080p در برابر 1440p

وضوح 1440p با بیش از 3.6 میلیون پیکسل، تقریباً 1.77 برابر روان‌تر و دقیق‌تر از 1080p است. با این حال، 1080p همچنان پرطرفدارترین وضوح مانیتور در بازار است، در حالی که 1440p تازه در حال یافتن جایگاه خود است.

مقایسه تراکم پیکسلی برای مانیتور 27 اینچی:

• مانیتور 27 اینچی با وضوح 1080p – حدود 81ppi
• مانیتور 27 اینچی با وضوح 1440p – حدود 108ppi

1440p در برابر 4K

وضوح 1440p (WQHD) چهار برابر 720p پیکسل دارد، در حالیکه 4K (Ultra HD) چهار برابر 1080p پیکسل ارائه می‌دهد. نرخ پذیرش 4K در بازار بسیار سریع‌تر از 1440p است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان دهه، سهم بازار آن در ایالات متحده به بیش از 50٪ برسد. از سوی دیگر، 1440p بیشتر از یک دهه است که در صنعت گوشی‌های هوشمند به‌کار گرفته می‌شود.

مقایسه تراکم پیکسلی برای مانیتور 27 اینچی:

• مانیتور 27 اینچی با وضوح 1440p – حدود 108ppi
• مانیتور 27 اینچی با وضوح 4K – حدود 163ppi

4K در برابر 8K

امروزه 8K بالاترین وضوح موجود در بازار است؛ چهار برابر قوی‌تر از 4K و تعداد پیکسل آن شانزده برابر 1080p است. با این حال، به دلیل نوظهور بودن، هنوز در دسترس تجاری گسترده قرار نگرفته است. در مقابل، 4K به سرعت در حال تبدیل شدن به استانداردی جدید در بسیاری از بازارهاست.

مقایسه تراکم پیکسلی برای مانیتور 27 اینچی:

• مانیتور 27 اینچی با وضوح 4K – حدود 163ppi
• مانیتور 27 اینچی با وضوح 8K – حدود 326ppi

وضوح محتوا در برابر وضوح مانیتور: آنچه باید بدانید

داشتن مانیتوری با وضوح بالا، بسیار کاربردی است، اما این به آن معنا نیست که تمام محتوای خود را می‌توانید در همان وضوح تماشا کنید. دلیلش این است که کیفیت تصویری که روی مانیتور می‌بینید، علاوه بر وضوح نمایشگر، به وضوح محتوای اصلی هم بستگی دارد.

برای مثال، اگر ویدیویی با وضوح 1080p ضبط شده باشد و شما مانیتور 4K داشته باشید، حداکثر وضوحی که می‌توانید آن ویدیو را تماشا کنید همچنان 1080p خواهد بود. برعکس، اگر نمایشگر شما 1080p باشد اما ویدیو 4K ضبط شده باشد، می‌توانید آن را پخش کنید، اما وضوح نمایش همچنان به 1080p محدود می‌شود.

جمع‌بندی

درک رزولوشن و نسبت تصویر مانیتور برای انتخاب نمایشگر مناسب اهمیت زیادی دارد. چه برای بازی، چه برای کار، یا تماشای سرگرمی، این مشخصات به طور مستقیم روی تجربه شما تأثیر می‌گذارند. وضوح بالاتر تصاویری شفاف‌تر و دقیق‌تر ارائه می‌دهد، در حالی‌که نسبت ابعاد تعیین می‌کند محتوای شما چگونه روی صفحه‌نمایش جا می‌گیرد.

با وجود گزینه‌های متنوعی مانند 1080p ،1440p ،4K و حتی 8K می‌توانید مانیتوری انتخاب کنید که به بهترین شکل با نیازها و سلیقه شما هماهنگ باشد. همچنین در صورتی که نیاز به خرید انواع کالاهای دیجیتال استوک مانند مانیتور و لپ‌تاپ دارید می‌توانید این محصولات را در انواع وضوح تصویر از Full HD تا 4K همراه با ضمانت سلامت و مهلت تست از فروشگاه اینترنتی دانش رایانه خریداری فرمایید.

منبع: Viewsonic & Samsung